Verhaal van Frans van den Berg

Een steen op de maag

Daar zat ik dan in de auto op de terugweg met twee grote stukken Solnhofen natuursteen van een gebroken, nog in steen verstopt groot fossiel. “Gefeliciteerd, wat een vondst” kreeg ik van iedereen te horen (foto 1 de deelnemers). “Nog wel even mooi uitprepareren hoor. Met zo’n trilboortje gaat dat het meest makkelijk”. Maar zo’n trilapparaatje had ik helemaal niet. Wat nu?

Het was de laatste dag van de heel gezellige, mei 2019, excursie naar Grafenberg/Buttenheim en Solnhofen, dat we Besuchersteinbruch Mülheim (foto 2) bezochten www.besuchersteinbruch.de, een publieksgroeve(GPS 48.854786 – 10.986668). De groeve zag er aantrekkelijk uit, ook door het aanbod van de te koop aangeboden vondsten.

Naast Menko was ik laag voor laag aan het vrijmaken om grote platen te kunnen splijten. En maar goed dat hij in de buurt was toen een klein vormloos stukje (foto 3) van een fossiel  te voorschijn kwam. Menko zag direct dat het bijzonder kon zijn. Diep verstopt in een gebroken plaat kwam het fossiel mee. Wat Menko al gezegd had werd ook nog eens bevestigd: een fossiele inktvis, een topvondst!  Maar het fossiel zat wel diep ondergedoken.

Wekenlang lagen de twee platen te wachten. Wat moest ik ermee?  De oplossing werd een heel klein puntbeiteltje. Met het kleinste hamertje had ik mijn eigen trilboortje als ik licht aan het tikken was en het patroon volgde. Het leek wel of ik terug op de kleuterschool was met ‘prikpen en viltmat‘. En zo kon ik  laagje voor  laagje afpellen en werd  steeds enthousiaster. Uiteindelijk heb ik de 2 blokken aan elkaar gelijmd en de spleet gedicht met steenslijpsel foto 4).

Het resultaat wat je ziet is het inwendig skelet, de gladius van de inktvis. Je kan het vergelijken met zeeschuim (rugschild van de zeekat, Sepia) wat je op het strand kan vinden. Op basis van de vorm van de gladius is het fossiel goed op familie naam te brengen. Zonder gedetailleerde vergelijkende studie is niet met zekerheid de soortnaam vast te stellen. Zo wordt het dan een Trachyteuthis sp. Deze soort behoort tot de Octopodiformes, gekenmerkt door acht grijparmen.

Zoals je in de tekening (foto 5) kan zien is de werkelijke grootte van de inktvis ongeveer 2 keer de lengte van de gladius. Met een lengte van 31 cm kom je dan op een inktvis uit van rond de 60cm.

En zo werd deze steen een hele mooie verrassing.

Het fossiel wordt opgenomen in de vaste tentoonstelling van het Hofland museum.

Literatuur:

1. Fuchs, D.2007. Gladius shape variation in coleoid cephalopod Trachyteuthis from the Upper Jurassic Nusplingen and Solnhofen Plattenkalks. Acta Paleontologica Polonica 52 (3)
2. Sutton, M. et all. 2016. A phylogeny of fossil and living neocoleoid cephalopods. Cladistics 32 (2016) 297–307